GENEALOGIESITE INGRID PIETERMAN I pieterman | Offerman | Kleinloog
 |
Een fietstocht naar de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1937
In 1937 maakten Dries Offerman en zijn zus Broen, de koosnaam van Hendrika Offerman, een fietstocht naar Parijs, waar toen een wereldtentoonstelling werd gehouden. De reis duurde 17 dagen, nl van 28 juli t/m 13 augustus. Zij reden op gewone fietsen met een terugtraprem en natuurlijk zonder versnellingen. Broen heeft in een klein rood notitieboekje met potlood een reisverslagje geschreven en nauwkeurig de uitgaven opgetekend.
Broen was toen al getrouwd met Henno Frederiks, die in die tijd veearts op Texel was. Het was in die tijd nog bijzonder om zo'n grote reis per fiets te maken en bovendien door een getrouwde vrouw die zonder haar man op reis ging. Broen was toen 30 jaar en haar jongere broer Dries 22 jaar. Hij zat in die tijd nog op de MTS te Amsterdam, waar hij bouwkunde studeerde. Het bleef in hun beider herinnering een spannende gebeurtenis waar zij over het algemeen met veel plezier op terugkeken en vaak over vertelden.
Achteraf vertelde Dries, dat met name de verwoestingen van de 1e Wereldoorlog rond Lille, die nog steeds te zien waren en de vele begraafoplaatsen en monumenten grote indruk op hem maakten. Hij vertelde dat hij er in die tijd vrij naïef naar had gekeken, maar dat hij er later nog vaak aan terug dacht (waarschijnlijk o.i.v. zijn ervaringen tijdens de 2e wereldoorlog). Toen besefte hij zich nog sterker voor welke gruwelijkheden die begraafplaatsen en monumenten symbool stonden. Voorts vertelde hij over de "hôpitals des incurables", verpleeghuizen waar de gewonde Franse oorlogsveteranen verbleven. Onder hen bevonden zich ook mannen met blauwe gezichten, een blijvend gevolg van de aanvallen met mosterdgas.
Het is interessant om te zien met hoe weinig geld en hoeveel inspanning men in die tijd op reis ging. Uit de lijstjes met dagelijkse uitgaven is af te leiden hoeveel de produkten in die tijd kosten, wat het geld waard was en wat de wisselkoersen in die tijd waren. Zij aten heel eenvoudig: veel brood, chocolade en fruit en af en toe een portie frites en een enkele warme maaltijd in een restaurant.
Hieronder volgen de uitgavenlijstjes en het (onvolledige) verslag van hun reis, aangevuld met mondelinge herinneringen van Dries en opmerkingen van mij in cursief. Enkele ansichten, die zij naar huis hebben gestuurd, zijn toegevoegd aan de tekst. Er kan ook worden doorgeklikt naar een pagina met informatie over de wereldtentoonstelling en met afbeeldingen, die zijn gescanned uit de herdenkingsboekjes die zij meenamen uit Parijs.
Het verslag van Broen
Broen is eerst met haar fiets op de boot en de trein van Texel naar Amsterdam gereist, waar haar broer Dries bij zijn moeder in de Waalstraat woonde. Hij zat in die tijd nog op de MTS in de Dongestraat waar hij bouwkunde studeerde. Tijdens hun vakantie heeft moeder Geertruida Offerman-Luttenberg eerst gelogeerd bij haar neef Willem Luttenberg in Zwolle en daarna bij haar schoonzoon Henno op Texel. In Amsterdam heeft Broen blijkbaar de voorbereidingen voor de reis getroffen
Amsterdam, 27 Juli 1937
| Hoedje | f 3.45 |
| Japon | f 2.95 |
| Speldjes | f 0,10 |
| Portemonnaie | f 0,25 |
| Kousen | f 0,25 |
| Opschrijfboekje | f 0,20 |
| Haarbandje | f 0,25 |
| Schoenenreparatie | f 1.00 |
| Tasch | f 1.25 |
| Tram | f 0,25 |
| Verband | f 0,70 |
| Purol | f 0,30 |
| Film Agfa | f 0 ,55 |
| Verbandgaas | f 0,25 |
| Telefoon | f 0,50 |
| f 13,50 |
Van Amsterdam via Utrecht naar Breda, 28 Juli 1937
Eerste dag. Vertrek Amsterdam 9.30, langs de Vecht gereden, waren om 12 uur in Utrecht, daar koffie gedronken bij M.T.S., toen op weg naar Vianen. De nieuwe brug overgegaan, toen naar Gorinchem, onderweg een flink buitje. In Gorinchem een broodje gegeten en toen per veer over. Dat duurde lang, 1 uur. Naar Breda was het een mooie weg met breed fietspad, wind achter. Raamsdonkveer ook nog een flink plaatsje. Om half 7 kwamen we in Breda aan. Logeerden in hotel Cosmopolite.
Uitgaven Utrecht
| Koffie | f 0,40 |
| Pont bij Gorinchem | f 0,20 |
| f 0,60 |
Uitgaven Breda
| 2 logies + ontbijt* | f 5,50 |
| 2 warme schotels | f 2,50 |
| 3% belasting + fooi | f 1,05 |
| 2 vlaggetjes ** | f 0,45 |
| Pruimen | f 0,15 |
| Bananen | f 0,20 |
| f 9,85 |
*Hotel Cosmopolite te Breda **Nederlandse vlaggetjes voor aan het fietsstuur
Van Breda naar Antwerpen, 29 Juli 1937
Tweede dag. Om 9.30 vertrokken. Dit was een tocht van 52 k.m. We hadden wat wind tegen. Het was erg dreigend weer, maar gelukkig geen regen gehad. Een mooie weg en goed fietspad. Weinig oponthoud bij douane. Even daarna gepicnicked aan de kant v.d. weg bij een bosch. Toen we daar zaten kwam Hr. van Woerkom langs, eigenaar van hotel in Breda; hij maakte nog even een praatje over Parijs. Even voor de grens waren groote kweekerijen. Verderop mooie villa's langs de weg. We passeerden Brasschaat, een flinke plaats en om ca 2 uur waren we in Antwerpen.
We vonden al gauw een bondshotel: "Gallia". Dries kreeg een kamer aan de achterkant 2 hoog en ik aan de voorkant 1 hoog. Hotel ligt aan de grote laan de Frankrijk (nu Frankrijklei). Na ons opgeknapt te hebben, zijn we de stad eens gaan bezichtigen. Er waren vele groote gebouwen en groote winkels. Ook een wolkenkrabber van 24 verdiepingen. Hoogste gebouw in Europa. Daarna hebben we aan de Keizerlei pommes frites gegeten. Toen naar de bioscoop, deze was pas nieuw en zag er erg luxueus uit. We hadden de duurste plaatsen voor fr 3,- p.p. oftewel 18 ct. Een erg leuke film werd er gegeven: "Early to bed". (zie voor deze film: http://movies2.nytimes.com/gst/movies/movie.html?v_id=148308 ).
Om 8 uur gingen we weer naar ons hotel. Ansichten geschreven, deze nog even gepost en nog een rondje gemaakt en toen naar bed. 't Is nu 11 uur en ga nu slapen. Tabe!
Uitgaven Belgie
*Hotel Gallia te Antwerpen |
 |
||||||||||||||||||
Antwerpen De Keijserlei |
Van Antwerpen naar Gent, 30 Juli 1937
Derde Dag. Vertrokken om 9 uur uit ons hotel. Eerst op weg naar de tunnel onder de Schelde. Daar maakten we iets heel vreemds mee. We moesten met fiets en al op een trottoir roland die wel 20 m. hoog was, 2 trottoirs roland af en 2 weer op. Nu, dat was een gewaarwording maar we zijn er gelukkig goed vanaf gekomen. Dit alles hield wel ruim een uur op. (navraag bij Dries leert dat het trottoir rouland een zeer hoge roltrap was waar ze met de fiets dwars op de trap naar beneden moesten om door de voetgangerstunnel onder de Schelde te kunnen fietsen; dat was een nouveauté in die tijd).
Toen kregen we goed fietspad naar Gent. We passeerden verschillende dorpen en ook St. Nicolaas, een ontzettend arm plaatsje en vuil. Verder was er niet veel te beleven. Weinig natuurschoon; aan beide kanten van de weg soms kweekerijen van begonia's die net in bloei stonden; een mooi gezicht. In Gent kwamen we om 4 uur aan. We logeerden in hotel Regina, niet duur f 17,50 en netjes. Eerst ons opgeknapt en toen de stad bezichtigd. Veel oude gebouwen. De Baafsche kerk van binnen bezichtigd en het schilderstuk Lam Gods . Daarna zijn we gaan eten aan marktplein, patates frites, doperwten en biefstuk.
Toen naar de film "Die Julika" van Paula Wessely, fr 16,-. Toen naar bed. (film ook bekend als Ernte of Harvest uit 1936; zie voor deze actrice en film:http://www.cyranos.ch/smwess-e.htm en http://www.ihffilm.com/ihf/668.html ).
| Tunnel | fr 1,50 |
| Brood | fr 2,50 |
| Boter | fr 6,50 |
| Pruimen | fr 1,- |
| Postzegels 10 a fr 0,35 | fr 3,50 |
| 5 postzegels a fr 1,- | fr 5,- |
| 5 postzegels a fr 1,50 | fr 7,50 |
| 10 ansichten | fr 2,25 |
| 2 warme schotels | fr 40,- |
| Bios | fr 16, - |
| fr 91,75 |
Van Gent naar Lille, 31 Juli 1937
Vierde dag, zaterdag, om 9 uur vertrokken. We troffen weer een goed fietspad. Tot Kortrijk was de weg steeds afhellend, een bofje. In Kortrijk inkoopen gedaan voor de picnic, pruimen, bananen + brood en toen bij een korenveld bij Meenen (nu Menen of Menin op de Belgisch-Franse grens) gegeten. Even gerust en toen de Fransche douane. Het ging allemaal vlot. We kregen een loodje aan de fiets en de triptieken werden geteekend (dit waren waarschijnlijk papieren voor de invoer van de fietsen).
Na de grens werd het terrein heuvelachtiger en kreeg je mooie vergezichten. De dorpjes voor Lille zien er meer dan arm en verwaarloosd uit. De weg is tamelijk goed. Lille is wel een mooie stad maar ook met veel armoedige wijken. We troffen een goed hotel Terminus, kamer 1e etage straatkant. 4 uur waren we daar. Eerst ons opgefrischt en toen de stad in. Veel standbeelden gezien, oude kerken + gebouwen. Om 8 uur weer naar huis. Ansichten + brief geschreven en toen gaan slapen.
Uitgaven Belgie
| Logies en ontbijt* | fr 49,30 |
| Pruimen + bananen | fr 10,50 |
| Broodjes | fr 4,- |
| fr 63,- | |
| + 29 +30 juli | fr 207,75 |
| fr 271,55 | |
| (Belgisch geld op zak) | fr 300,- |
- |
fr 271,55 |
| Belgisch geld over | fr 28,45 |
*Hotel Regina te Gent
Uitgaven Frankrijk
| Fransche douane | fr 10,- |
| 5 ansichten | fr 1,40 |
| 2 gl. Spa | fr 6,- |
| Patates frites | fr 4,- |
| 2 postzegels | fr 1,80 |
| fr 24,70 | |
| Logies* | fr 47,- |
| Ontbijt | fr 9,- |
| fr 80,70 |
*Hotel Terminus te Lille/Rijssel
Van Rijssel naar Doullens, 1 Augustus 1937
Vijfde dag, rit v 83 k.m. Om 9 uur 30 vertrokken. Eerst nog een groot gedeelte van de stad door en toen kwamen we op de weg naar Seclin. De weg helde gelukkig steeds nog af. Dicht bij Seclin wordt het echt een kolenmijngebied; alles een roetzwart aanzien. Ontzettend armoedige plaatsen. Na Arras wordt het beter. Aan weerszijden v.d. weg uitgestrekte korenvelden en velden met suikerbieten. Nu veel heuvelachtiger. Daardoor prachtuitzichten. Een helling konden we niet helemaal met de fiets opkomenm maar verder ging het best. De bergen af ging heerlijk.
Je kon in dit gebied nog vaak de gevolgen van de oorlog zien (hier wordt natuurlijk de 1 e Wereldoorlog bedoeld ). Veel huizen nog met schietgaten er in en nog brokstukken van platgeschoten huizen. Vaak zag je kerkhoven waar Engelsche soldaten begraven lagen. Keurig onderhouden en allen begroeid met rozen.
Naar Pommera hadden we een erg slecht stuk weg, ca 1 k.m., maar we kwamen er toch doorheen. Toen een geweldige helling waar we heerlijk vanaf suisden. Al gauw kwamen we Doullens binnen, een aardig plaatsje met ca 5000 zielen. Het hotel ligt in de hoofdstraat. Aardige kamers, prijs fr 12,-. Om 5 uur waren we daar. Nog een uur het plaatsje bezichtigd , stadhuis en kerk en toen gegeten en toen naar bed.
| Chocolade | fr 3,50 |
| Pruimen | fr 3,- |
| Bananen | fr 3,- |
| Brood | fr 1,20 |
| fr 10,70 | |
| + 31 Juli | fr 80,70 |
| fr 91,40 | |
| Logies* | fr 24,- |
| Ontbijt | fr 8,- |
| Diner + service | fr 43,70 |
| fr 167,10 |
*Hotel des Quatre Fils te Doullens
Van Doullens (via Amiens) naar Breteuil, 2 Augustus 1937
Zesde dag, 63 k.m. Bij vertrek uit Doullens mistig weer dat na een uurtje opknapte. Schitterende tocht door heuvelland met flinke hellingen en prachtige vergezichten. Op Amiens na, dat een groote stad is, kwamen we slechts nu en dan door kleine dorpjes. Voor Breteuil werd het bepaald warm. We stapten af voor hotel du Globe dat gelegen is op een kruispunt Amiens-Parijs-Beauvais. We kregen een aardige kamer op de derde verdieping. We hebben nog even het dorpje door gewandeld en boodschappen gedaan.
| Brood | fr 2,- |
| Chocola | fr 3,25 |
| Boter | fr 2,10 |
| Ansichten | fr 0,90 |
| Pruimen | fr 4,- |
| Bananen | fr 3,- |
| Perzik | fr 3,- |
| fr 18,25 | |
| + 31 Juli & 1 Aug. | fr 167,10 |
| Uitgegeven 31 Juli tot 2 Aug | fr 185,35 |
Van Bréteuil naar Parijs, 3 Augustus 1937
Zevende dag. Afstand Bréteuil-Parijs: 95 k.m. Om 8 uur op stap. Dit gedeelte van route was ongeveer het mooist. Voortdurend lange hellingen waarvan we de meeste konden opfietsen. Het landschap werd bosrijker en op verschillende plaatsen langs de weg stonden vruchtbomen.
Hier eindigt het verslag van Broen helaas. Waarschijnlijk waren ze in Parijs te druk bezig om het verslag te schrijven. Wel bleef ze hun uitgaven heel precies bijhouden.
| Pruimen | fr 4,- |
| Tomaten | fr 1,25 |
| Bananen | fr 2,85 |
| Kaas | fr 1,55 |
| Boter | fr 4,75 |
| Chocolade | fr 2,40 |
| fr16,80 | |
| Brood | fr 1,20 |
| Ansichten | fr 1,50 |
| Postzegels | fr 2,- |
| Postzegels 5 fr | 1,75 |
| fr 23,25 | |
| Logies + ontbijt* | fr 43,- |
| Brood + cad(etten) | fr 2,70 |
| fr 68,95 | |
| + 31 Juli t/m 2 Aug | fr 183,35 |
| Uitgegeven tot Parijs | fr 254,30 |
*Hotel du Globe te Bréteuil
Parijs, 4 Augustus 1937
De 8e dag. Zij verbleven in totaal 4 dagen, dus 5 nachten in Parijs in hotel Sport du Nord, recht tegenover het Gare du Nord. Zij bezochten op de eerste dag meteen de Wereldtentoonstelling, die werd gehouden in de omgeving van de Eiffeltoren. Zij hebben de Eiffeltoren natuurlijk wel gezien maar zijn deze blijkbaar niet opgegaan. Klik hier voor een verhaal over de geschiedenis van de Wereldtentoonstellingen en de Expo van 1937. Hier staan ook de afbeeldingen uit het souvenierboekje dat zij meenamen naar huis.
| Postzegels | fr 3,- |
| Cigaretten | fr 4,50 |
| Brood + chocolade | fr 4,10 |
| Kaartjes Metro | fr 8,- |
| Entree Wereldtent. | fr 9,- |
| Koffie + salade | fr 20,- |
| Citroen | fr 16,- |
| Sandwiches | fr 2,- |
| Ranja | fr 2,- |
| Pommes frites | fr 2,- |
| Koffie + salade | fr 25,- |
| Tram | fr 20,- |
| Toilet | fr 2,- |
| fr 117,60 | |
| + 31 July t/m 3 Aug | fr 254,30 |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 4 Aug | fr 371,90 |
Parijs, 5 Augustus 1937
De 9e dag. Zij hebben volgens Dries in Parijs onder meer het volgende gedaan: bezoek aan de Sacré Coeur, wandelen rond de Notre Dame en langs de Seine en dat vond hij heel aangenaam.
| Koffie + brood | fr 9,50 |
| Ranja | fr 7,- |
| Brood | fr 2,- |
| Diner | fr 20,- |
| Brood | fr 2,40 |
| 2 gebak | fr 5,20 |
| fr 46,10 | |
| + 31 July t/m 4 Aug | fr 371,90 |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 5 Aug | fr 418,- |
Parijs, 6 Augustus 1937
De 10e dag. Op deze dag bezochten zij voor de 2e keer de Wereldtentoonstelling.
| Vruchtenmelk | fr 4,- |
| Broodjes | fr 5,- |
| Entree exposition | fr 6,- |
| Ansichten | fr 6,25 |
| Diner | fr 21,50 |
| Postzegels + cigaretten | fr 12,25 |
| 2 ijs | fr 2,- |
| 2 broodjes | fr 1,50 |
| fr 58,50 | |
| + 31 July t/m 5 Aug | fr 418,- |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 6 Aug | fr 476,50 |
Parijs, 7 Augustus 1937
De 11e dag. Op deze dag hebben zij onder meer de metro genomen naar het Bois de Boulogne waar zij gewandeld hebben en waar zij vele gouvernantes met kinderen zagen. Zij zijn ook naar de Cineac geweest, Broen noemt dit in haar uitgavelijstje geen Bios, dus waarschijnlijk zijn zij daar het bioscoopnieuws gaan zien. Voorts kochten zij theelepeltes als souvenier; mogelijk als cadeautje voor hun moeder.
| Kaartjes Metro | fr 1,60 |
| Zeep | fr 3,- |
| Broodjes | fr 2,- |
| Koffie + ? | fr 5,- |
| Cineac | fr 5,- |
| Broodjes | fr 2,- |
| 2 sinas | fr 4,25 |
| Kaarten | fr 1,50 |
| Boekjes | fr 17,- |
| Lepeltjes | fr 4,10 |
| fr 81,35 | |
| 2 diners | fr 35,- |
| Postzegels | fr 3,75 |
| fr 120,10 | |
| + 31 Juli t/m 6 Aug | fr 476,50 |
| fr 596,60 | |
| logies 5 nachten Parijs | fr 330,- |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 7 Aug | fr 926,60 |
f 10,- ingewisseld voor fr 144,- . Dat betekent dat de Franse Franc in die tijd 7 cent waard was, dus iets meer dan 3 eurocent.
Parijs naar Chateau-Thierry, 8 Augustus 1937
Op de 12e dag begonnen zij aan de terugtocht naar huis. Onderweg kreeg Broen waarschijnlijk een lekke band, gezien de vermelde kosten voor een fietsreparatie.
| Ontbijt Parijs | fr 10,- |
| Rep. fiets | fr 5,- |
| Brood | fr 2,80 |
| Druiven + boter | fr 5,50 |
| fr 24,30 | |
| Logies + ontbijt* | fr 66,- |
| fr 90,30 | |
| + 31 Juli t/m 7 Aug | fr 926,60 |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 8 Aug | fr 1016,90 |
*Hotel Bonhomme et Violettes te Château-Thierry
Chateau-Thierry naar Reims, 9 Augustus 1937
De 13e dag.
| Brood | fr 4,80 |
| Ansichten | fr 1,20 |
Boter + bananen |
fr 7,45 |
| Brood | fr 2,80 |
| fr 16,25 | |
| Logies + ontbijt* | fr 53,20 |
| fr 69,45 | |
| + 31 Juli t/m 8 Aug | fr 1016,90 |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 9 Aug | fr 1030,35 |
*Hotel du Nord te Reims
Van Reims naar Charleville, 10 Augustus 1937
De 14e dag.
| Brood | fr 4,10 |
| Brood | fr 2,30 |
| Postzegels | fr 1,05 |
| Ansichten | fr 0,50 |
| fr 7,95 | |
Diner in Charleville |
fr 50,- |
| fr 57,95 | |
+ 31 Juli t/m 9 Aug |
fr 1086,35 |
| Uitgegeven 31 Juli t/m 10 Aug | fr 1144,30 |
Van Charleville naar Dinant, 11 Augustus 1937
De 15e dag: van Frankrijk naar België.
| Ontbijt | fr 19,- |
| Logies* | fr 44,- |
| Bananen | fr 4,50 |
| Ansichten | fr 1,50 |
| Brood | fr 7,80 |
| fr 76,80 | |
| + 31 Juli t/m 10 Aug | fr 1144,30 |
Uitgegeven 31 Juli t/m 11 Aug |
fr 1221,10 |
*Hotel Terminus et du Nord te Charleville
| (Franse Francs op zak) | fr 1144,- |
| Ingewisseld* | fr 86,- |
| Op zak | fr 1230,- |
| Uitgegeven in Frankrijk | fr 1221,10 |
* 100 Belgische Francs ingewisseld voor 86 Fransche Francs.
Over: fr 8,90 Fransche Francs = 15 Belgische Francs.
Van Dinant naar Huy, 12 Augustus 1937
De 16e dag. In Dinant hebben zij de Citadel bezichtigd (zie ansicht rechts)
Uitgaven in Dinant
| Logies, ontbijt + diner* | fr 101,- |
| Citadel | fr 7,- |
| Ansichten | fr 2,50 |
| Broodjes | fr 4,- |
| Chocolade | fr 3,- |
| Pruimen | fr 3,50 |
| fr 121,- | |
| Fietsband | fr 2,- |
| Belgisch geld over (31 Juli) | fr 28,45 |
| In Frankrijk gewisseld | fr 15,- |
| Belgische Francs | fr 43,45 |
| In Belgie extra gewisseld | fr 100,- |
| fr 143,45 |
*Hotel des Familles te Dinant
Uitgaven in Huy
| Patates frites + spa | fr 5,50 |
| Fruit | fr 14,50 |
| Broodjes | fr 4,- |
| Chocola | fr 8,50 |
| fr 32,50 |
Een oudere Ansicht van Hotel L'Aigle Noir te Huy; deze stuurden zij niet naar huis.
Van Huy via Maastricht en Amsterdam naar Texel, 13 Augustus 1937
De 17e en laatste dag.
| f 25,- gewisseld | fr 350 |
| Logies + ontbijt* | fr 60,- |
| Over (Belgisch Francs) | fr 290,- |
*Hotel L'Aigle Noir te Huy
Fr 290,- Belgische Francs ingewisseld voor 17 gulden.
In Maastricht hadden zij hun buik vol van het fietsen en namen zij verder de trein naar Amsterdam. Blijkbaar moesten zij bij de grens nieuwe belastingplaatjes voor hun fietsen kopen. Zij zijn meteen doorgegaan naar Texel gezien de kaartjes voor de boot en zijn waarschijnlijk van Amsterdam naar den Helder op de fiets gegaan (gezien de fietskaarten die zij hebben gekocht. Op Texel verbleef op dat moment ook hun moeder, die bij Broen's man Henno logeerde.
| 2 belastingplaatjes | f 5,- |
| Trein | f 8,- |
| Fietskaarten | f 1,80 |
| Broodjes + koffie | f 1,25 |
| Boot (naar Texel) | f 1,40 |
| f 17,45 |
Epiloog
Zij hebben tijdens deze 16-daagse vakantie ca 980 km per gewone fiets afgelegd. Zij hebben aan de voorbereiding en de vakantie het volgende besteed: in Nederland tijdens de heen en de terugreis f 31,40. In België in totaal Bfr 507,50 en in Frankrijk hebben ze Ffr 1221,10 besteed. Op basis van de bedragen die ze hebben gewisseld kom ik uit op een wisselkoers van ca. 6 cent per Belgische franc en ca. 7 cent per Franse franc (resp. iets minder en iets meer dan 3 eurocent voor een franc). In Nederlands geld dus een totaal van 137 gulden en 26 cent. Omgerekend naar ons huidige geld komt dat ruwweg neer op een bedrag van slechts iets meer dan 60 euro voor de hele reis!