 |
Vereeniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën 1912
In de nalatenschap van Hendrik Offerman werd een aantal documenten gevonden over de oprichting van de Vereeniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën in 1912. Hendrik Offerman was in die periode Hoofdopzichter van Fortificatiën te Blerick (bij Venlo). Hij staat niet vermeld als lid van het uiteindelijke bestuur maar hoe komt hij dan in bezit van de originele documenten? Het is mogelijk, dat hij als lid van het "Voorloopig Comité" (genoemd in de notulen van de oprichtingsvergadering) korte tijd de taak van penningmeester op zich heeft genomen.
De documenten omvatten o.m. het volgende:
- Stencil van een brief uit voorjaar 1912, verstuurd aan alle Hoofdopzichters en Opzichters in Nederland, ter voorbereiding van de oprichtingsvergadering.
- Stencil met notulen van de oprichtingsvergadering dd. 4 juli 1912
- Handgeschreven presentielijst met handtekeningen van de Hoofdopzichters die aanwezig waren bij de oprichtingsvergadering.
- Handgeschreven overzicht van de betaalde contributie van de eerste leden en een eerdere kladversie ervan.
- Verzoek om Koninklijke goedkeuring van de Statuten van de Vereeniging in najaar 1912
- Request aan het Ministerie van Oorlog over het dragen van burgerkleding in januari 1913
- Request aan het Ministerie van Oorlog over de tractementsregeling in voorjaar 1913
Met name de handgeschreven presentielijst en de contribitielijst van de oprichtingsvergadering en de kladversie ervan zijn unieke documenten. Van de overige documenten bestaan waarschijnlijk meer exemplaren.
De oprichting van de Vereeniging vond plaats in een periode dat er ook elders verenigingen en vakbonden werden opgericht om de belangen van de werknemers te vertegenwoordigen en beschermen. De (Hoofd-)opzichters van Fortificatiën waren ingenieurs in dienst van het leger en hadden een rang, die ongeveer gelijk was aan officiersrangen. Maar zij waren blijkbaar niet volledig gelijkgesteld met de officiers van het Wapen der Genie, zo blijkt uit het request over het dragen van burgerkleding.
Tevens bestond er blijkbaar een forse ongelijkheid in salariering ten opzichte van ingenieurs, die in dienst zijn van andere overheidsdiensten, zoals met name Rijkswaterstaat.
Brief ter voorbereiding van de oprichting van de Vereeniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën
(niet gedateerd, waarschijnlijk uit voorjaar 1912)
Aan WH Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën
Mijne Heeren!
Ingekomen zijn 48 biljetten, meerendeels vergezeld van een sympathiebetuiging. Slechts van 2 heeren mochten we tot op heden geen bericht ontvangen. 4 Heeren gaven kennis door verschillende omstandigheden niet ter vergadering aanwezig te zullen zijn en zonden dus hunne biljetten oningevuld in; ons werken was hun echter sympathiek; 1 kon niet besluiten en 1 was tegen het houden van eene vergadering.
Wat de medewerking aangaat, reden om te zeggen: zeer dankbaar, alhoewel niet geheel voldaan.
Uit de overige 42 biljetten blijkt, dat met meerderheid van “stemmen” (35) Utrecht als plaats en 7 juli als datum van samenkomst wordt aangewezen.
Van verschillende zijden schreef men ons, zoo mogelijk zorg te dragen op de vergadering flink beslagen op 't ijs te komen, b.v. door vooraf een programma op te maken van de te behandelen punten; dit om te voorkomen dat te veel tijd verloren gaat in nutteloos gepraat.
Die opmerking leek ons zeer juist; echter ook wij hadden daaraan reeds onze aandacht geschonken, en met Uw welnemen, zullen ondergeteekenden dan ook trachten een dusdanig programma bijtijds gereed te hebben, aan elk Uwer een exemplaar daarvan toe te zenden, opdat men, zoogewenscht, vooraf zijn gedachten eens over de verschillende punten kan laten gaan.
Op dat voorloopige programma zal dan tevens het juiste uur en het lokaal van samenkomst worden bekend gemaakt.
Met kameraadschappelijke groeten,
(geb.) Als vroeger.
Notulen van de oprichtingsvergadering van de Vereeniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën op 4 juli 1912
Deze vergadering vond plaats op zondag 4 juli 1912 in het Hotel de l'Europe te Utrecht.
Het stencil met de notulen is niet bovenaan gedateerd; de datum van de oprichtingsvergadering staat wel vermeld in de tekst van de notulen en op bijgaande Presentatielijst in potlood/pen met de handtekeningen der aanwezigen.
Aan WH Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën
No 1
L.S.
Zoo behoort dan de Vergadering van 4 Juli al weer tot het verledene.
Ter vergadering waren aanwezig 35 Heeren, terwijl van bijna alle overige Opzichters, die door familieomstandigheden, als anderszins, niet ter vergadering tegenwoordig konden zijn, sympathiebetuigingen inkwamen.
Hoofdzakelijk werd het programma dat zooveel stof tot gedachtenwisseling bood, afgewerkt.
Laten wij u heel in 't kort het verloop der vergadering mededeelen.
Besloten werd:
1e de reiskosten van alle ter Vergadering aanwezige Heeren, gelijkelijk te verdeelen over die aanwezigen;
2e de kosten, gemaakt door het voorloopig Comité, te verdeelen over alle aanwezigen en degenen, die vóór het bijeenroepen van eene Vergadering waren of sympathie betuigden met het streven van het Comité voornoemd;
3e met algemeene stemmen tot oprichting van eene 'Vereeniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën';
4e de Statuten, zoals die door het voorloopig Comité werden ingediend, met inachtneming van eenige kleine veranderingen en verbeteringen, goed te keuren;
5e dat de contributie zal bedragen voor:
- gewone leden (Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën in werkelijken dienst) f 3,-
- buitengewone leden (gepensioneerde en reserve Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën) f 3,-
- adspirantleden (sergeant-majoor titulair adspirant-Opzichter van Fortificatiën) f 3,- te innen per 3 maanden bij vooruitbetaling.
6e van de daarna tot opgerichte Vereeniging toegetreden 34 leden (de Heer Maten wilde zich nog eens bedenken) werden als bestuursleden gekozen de Heeren
- A. Govers Sr. : Voorzitter
- J. Breemer : Secretaris
- J. Beumer : Penningmeester
- A.E. Oudraad : Commissaris
- H.P. Vroon: Commissaris
7e wegens gebrek aan tijd de samenstelling van het Ontwerp Huishoudelijk Reglement aan het Bestuur over te laten;
8e dat op de Vereeniging de Koninklijke goedkeuring zal worden aangevraagd;
9e dat wederom Utrecht werd aangewezen als plaats voor de eerstvolgende vergadering.
Uit de gehouden debatten bleek, hoe men algemeen de noodzakelijkheid inzag, dat eene Vereeniging onmisbaar was, wilde men iets bereiken tot verbetering van onze belangen.
Wij twijfelen niet of U zult van hetzelfde gevoelen zijn en ons mededelen dat U zich als lid onzer Vereeniging wenscht toe te treden. Ten zeerste dringen wij er bij U op aan, U aan te sluiten.
Allen kunnen, wij zijn geneigd te zeggen, moeten lid zijn.
Niets belemmerends schuilt er in de Statuten.
Wij zenden U hierbij een afschrift van de voornaamste 2 artikelen: Doel en Middelen.
Aanmelding als lid kan geschieden bij den Secretaris, Academiesingel 32a, Breda, liefst vóór 25 dezen.
Stel ons vertrouwen niet teleur.
Met kameraadschappelijke groeten,
Namens het Bestuur
(get:) A. Govers, Voorzitter
(get:) J. Breemer, Secretaris.
P.S. In verband met het besluit onder 2e verzoeken wij U beleefd een bedrag van f 0,46 ½ te willen overmaken aan Breemer.
Academiesingel 32 a , Breda.
Eerste ledenlijst van de Vereeniging
Naast de presentielijst met de oorspronkelijke handtekeningen van de aanwezigen bij de oprichtingsvergadering is er ook een handgeschreven (in potlood) ledenlijst met de door hen betaalde contributie bewaard gebleven.
Mannen werden in die tijd op school en op het werk doorgaans alleen met de achternaam, dus zonder voornaam of initialen, aangeduid. De voorletters zijn soms wel vermeld bij handtekeningen op de presentielijst en, indien leesbaar, toegevoegd bij de extra informatie.
Hieronder volgen de 35 namen der aanwezige Hoofdopzichters der Fortificatiën:
| Extra informatie, o.m. afgeleid uit presentielijst | |
| A.Govers Sr. | waarschijnlijk wonend te Kampen |
| Hoff | voorletters: B. of R. |
| Knieriem (?) | voorletters: J.N. (?) |
| Verspoor | voorletters: Sch. Th. (?) |
| Offerman | voorletter: H. ; wonend te Blerick |
| Beijers | voorletter: J. |
| van Marle | voorletters: J.L. |
| Antoniszen (?) | voorletters: J.U. (?); waarsch. wonend Kazematstr 1, A'dam |
| Ouwerkerk | voorletters: L.A. |
| Harmsen | voorletter: J. |
| Greive | voorletters: J. ; waarsch. wonend Bilderdijkstraat 4, Utrecht |
| Poppenk | voorletters: G.N. |
Meitner of Weitner |
(naam en voorletters slecht leesbaar) |
| Rijpstra | voorletters: A.N. (?) |
| Duijff | waarschijnlijk wonend op Raapop 12 te Arnhem |
| Mater | voorletter: G. |
| Breemer | voorletter: J.; wonend Academiesingel 32a te Breda (KMA?) |
| Vroon | voorletters: H.P. |
| Oudraad | voorletters: A.E. |
| Beumer | voorletters: J. |
| Scholten | voorletters: H.C. waarsch. wonend op Zeeweg, Beverwijk |
| Buitenweg | voorletter: Anth. |
| Förch | |
| Schadée | voorletters: J.H. |
| Goedhart | voorletters: B.J. |
| Lier | voorletters: J.L. |
| Van Weel | voorletters: J.M. |
| Monnée | voorletters: J.(?) |
| De Boer | voorletters: W.H. |
| Bernhardi ? | voorletters: J.M. |
| Govers Jr. | voorletters: A.C |
| Strang van Wees | |
| Vlezenbeek? | voorletters: A.J. |
| Glas | |
| de Graaff | voorletters: L.H. |
Het nieuwe Bestuur gaat meteen energiek aan het werk. Na het verzoek om Koninklijke goedkeuring van de Statuten van hun vereniging in najaar 1912, versturen zij begin 1913 ook een tweetal requesten naar Zijne Excellentie den Minister van Oorlog.
Request over het dragen van burgerkleding
(15 januari 1913)
Het betreft een document met aan de ene zijde een afdruk van het request van het Bestuur van de Vereeniging van Opzichters en Hoofdopzichters van Fortificatiën en aan de andere zijde een afdruk van het antwoord van het Departement van Oorlog. Het request is gedateerd: Arnhem, 15 Januari 1913 en is ondertekend door: Govers, voorzitter en Duijff, secretaris
Hierin staat de volgende zinsnede:
… “dat het uit de omschrijving van de tenuen in het “Handboek Uniformen” om redenen aangegeven in de hierbij overlegde memorie van toelichting, meent te mogen opmaken, dat het dragen van burgerkleeding in het openbaar thans ook aan Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën is geoorloofd op denzelfden voet als zulks voor de Officieren van het Wapen der genie is toegestaan: dat echter de juistheid van deze opvatting door sommige militaire autoriteiten in twijfel worden getrokken… “
Het bestuur verzoekt dus officiële toestemming om burgerkleding te dragen.
De Minister van Oorlog reageert afwijzend op dit request met een zeer ambtelijke verwijzing naar het Handboek; deze brief is gedateerd: 's Gravenhage, 5 Februari 1913. De brief is ondertekend door:
Voor den Minister,
De Secretaris Generaal
w.g. A.J. Doorman.
Een afdruk van dit request is verstuurd naar alle leden met een bijgaand briefje op nieuwe officiële briefpapier van de nieuwe vereniging, met ondergaande tekst:
Vereniging van Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën.
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit - van 10 October 1912, No. 34 -
Secretariaat: Raapop 12, Arnhem
Arnhem, Maart 1913
Hierbij doe ik U toekomen een afdruk van een door het Bestuur ingediende request en van de beschikking daarop.
Van de bij het adres behoorende vrij uitvoerige memorie van toelichting heeft men zuinigheidshalve geen afdrukken laten vervaardigen.
De minute van die memorie is evenwel op aanvrage ter inzage te bekomen.
Ingevolge artikel 26 van het H.R. wordt U hierbij tevens een diploma toegezonden.
Met kameraadschappelijke groeten.
Request over de tractementsregeling
(
13 april 1913)
Het 2e request gaat over de pensioenregeling en de bezoldiging van de Hoofdopzichters en Opzichters van Fortificatiën, in het kader van het ontwerp van de Wet, houdende wijziging en aanvulling van de Pensioenwet voor de Landmacht 1902.
Het bestuur stelt dat de jaarwedden van hun leden veel lager zijn de ambtenaren in gelijksoortige betrekkingen bij andere Departementen van Algemeen Bestuur, als b.v. van Opzichters van den Rijkswaterstaat en Opzichters bij Landsgebouwen.
Bij het request is een Memorie van Toelichting en een Bijlage bij de Memorie met een overzicht van de bezoldiging van Personeel voor den dienst bij den Rijkswaterstaat en Personeel voor den dienst bij het Wapen der Genie. Dit laatste betreft een overzicht van de bezoldiging volgens de bestaande tractementsregelingen op basis van leeftijd en functie, dd. 13 april 1913. (samenvatting hieronder) .
Personeel voor den dienst bij den Rijkswaterstaat:
Opzichters der 4e klasse
Opzichters der 3e klasse
Opzichters der 2e klasse
Opzichters der 1e klasse
Eindsalaris van een Opzichter der 1e klasse op 65-jarige leeftijd: f 2600,- per jaar.
De aangegeven bedragen zijn gesteld met inbegrip van vrije woning of f 200,- vergoeding daarvoor, echter zonder –na aftrek van- de bijdragen voor het pensioen van den ambtenaar; doch met de bijdragen voor weduwen- en weezenpensioen (1).
Personeel voor den dienst bij het Wapen der Genie:
Opzichters van Fortificatiën 3e klasse
Opzichters van Fortificatiën 2e klasse
Opzichters van Fortificatiën 1e klasse
Hoofdopzichters van Fortificatiën
Eindsalaris van een Hoofdopzichter van Fortificatiën op 65-jarige leeftijd: f 2080,- per jaar.
De aangegeven bedragen zijn gesteld met inbegrip van vrije woning of f 200,- vergoeding daarvoor, en van f 15,- voor vrij water uit een waterleiding, van f 10,- voor vergoeding voor nachtleger, van f 25,- voor vrije geneeskundige behandeling en van f 30,- voor vrijstelling van personele belasting; echter zonder bijdragen voor het pensioen van den ambtenaar (2); doch met de bijdragen voor weduwen- en weezenpensioen (3).
Opmerkingen
Hierbij is aangenomen, dat een Opzichter van den Rijkswaterstaat in den regel op 25-jarigen leeftijd en een Opzichter van Fortificatiën op 29-jarigen als zoodanig wordt aangesteld.
• Opzichters van den Rijkswaterstaat storten jaarlijks 5% van het salaris voor weduwen- en weezenpensioenen.
• Opzichters van Fortificatiën storten geen bijdragen voor hun pensioen.
• Opzichters van Fortificatiën storten jaarlijks f 26,40 voor weduwen-en weezenpensioen.
Het bedrag van de gezamenlijke inkomsten van en met het 30e tot en met het 65e levensjaar, na aftrek van het totaal der bijdragen voor het pensioen van den ambtenaar, doch zonder aftrek van de bijdragen voor weduwen- en weezenpensioen.
Personeel Rijkswaterstaat f 74625,-
Personeel Wapen der Genie f 64980,-
Gewenschte salarisregeling met de thans bestaande bevorderingskansen :
Een eindsalaris op 65-jarige leeftijd van f 2600,- per jaar
Een bedrag van de gezamenlijke inkomsten van en met het 30e tot en met het 65e levensjaar van f 73.700,-
Het request is gedateerd en ondertekend:
Kampen/Arnhem 13 April 1913
Namens het Bestuur
(w.g.) A. Govers, Voorzitter
(w.g.) Duijff, Secretaris
Er is geen antwoord aangetroffen op dit request.
Slotopmerking
In de ledenlijst staan een A. Govers Sr. (voorzitter) en een A. Govers Jr. vermeld. Het is mogelijk dat A. Govers Jr. degene is, die later in 1940 Territoriaal Bevelhebber van Zuid-Limburg werd. Deze Albert Govers is geboren in 1884 en werd op 17-9-1906 aangesteld bij het Wapen der Genie.
Militaire carriere:
2e Luitenant 17-9-1906
1e Luitenant 15-8-1910
Kapitein 7-10-1919
Majoor 1-11-1934
Lt. Kolonel 1-11-1937
Bron: http://jhouterman.greatknowhow.com/persons_dutch_army.html
Laatste update: 20.02.2011